Στοχευμένη εκστρατεία ελέγχων σε επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες που εισέπραξαν σημαντικά ποσά από επιστροφές φόρου εισοδήματος ή ΦΠΑ έχει ξεκινήσει η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ). Στόχος είναι να διαπιστωθεί αν οι επιστροφές έγιναν με βάση πραγματικά οικονομικά δεδομένα ή αν υπάρχουν παρατυπίες που κρύβουν πρακτικές φοροδιαφυγής.
Όλοι οι δικαιούχοι επιστροφών έχουν ήδη περάσει από έναν πρώτο έλεγχο μέσω αυτοματοποιημένου συστήματος, όμως αρκετές περιπτώσεις παραμένουν «ανοιχτές» και θα εξεταστούν σε δεύτερο στάδιο με πιο αυστηρά κριτήρια. Στην επόμενη φάση, οι αρμόδιες υπηρεσίες θα αξιοποιήσουν εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης και εκτεταμένες διασταυρώσεις δεδομένων, προκειμένου να εντοπιστούν τυχόν ενδείξεις παραβάσεων. Εάν προκύψουν ευρήματα, θα ακολουθήσουν εις βάθος έλεγχοι, με τα εμπλεκόμενα φυσικά ή νομικά πρόσωπα να καλούνται να δικαιολογήσουν τις επιστροφές τους. Σε περιπτώσεις επιβεβαιωμένης φοροδιαφυγής θα καταλογιστούν οι σχετικοί φόροι και προσαυξήσεις.
Η προσοχή των ελεγκτικών μηχανισμών στρέφεται κυρίως σε φορολογουμένους που, παρά το χαμηλό δηλωθέν εισόδημα ή τον περιορισμένο κύκλο εργασιών, έλαβαν δυσανάλογα υψηλές επιστροφές. Επίσης, στο στόχαστρο βρίσκονται τροποποιητικές δηλώσεις που έχουν υποβληθεί κατ’ επανάληψη και δημιουργούν υπόνοιες τεχνητής διόγκωσης των επιστρεπτέων ποσών. Αντίστοιχα, στο πεδίο του ΦΠΑ ιδιαίτερη προσοχή δίνεται σε εταιρείες με ιστορικό παραβάσεων, αλλά και σε αιτήματα επιστροφής που ξεχωρίζουν είτε λόγω ύψους είτε λόγω συχνότητας.
Για την επιλογή των υποθέσεων εφαρμόζονται ειδικά μοντέλα ανάλυσης κινδύνου. Αυτά περιλαμβάνουν τον έλεγχο αποκλίσεων ανάμεσα στα δηλωθέντα στοιχεία και στα αιτούμενα ποσά, την αναντιστοιχία μεταξύ του κύκλου εργασιών και των επιστροφών, αλλά και την καταγραφή επαναλαμβανόμενων αιτημάτων για μεγάλα ποσά. Με τον τρόπο αυτό, επιχειρείται να ξεχωρίσουν οι πραγματικά ύποπτες υποθέσεις από εκείνες που είναι τυπικές.
Την ίδια στιγμή, η ΑΑΔΕ επισημαίνει ότι οι επιστροφές συνεχίζουν να καταβάλλονται χωρίς καθυστερήσεις στους συνεπείς φορολογουμένους. Όταν δεν υπάρχουν φορολογικές ή ασφαλιστικές εκκρεμότητες, τα ποσά αποστέλλονται άμεσα στην Τράπεζα της Ελλάδος και πιστώνονται σε εβδομαδιαία βάση. Αντίθετα, όταν υφίστανται οφειλές προς το Δημόσιο, τα ποσά συμψηφίζονται αυτόματα, ενώ στις περιπτώσεις όπου ο συμψηφισμός δεν μπορεί να γίνει κεντρικά, η διαδικασία περνά μέσα από τις τοπικές εφορίες, γεγονός που συνεπάγεται μικρές καθυστερήσεις.
Με αυτόν τον τρόπο, η φορολογική διοίκηση επιχειρεί να ενισχύσει την αξιοπιστία του συστήματος, αποτρέποντας φαινόμενα καταχρηστικών επιστροφών, ενώ ταυτόχρονα προστατεύει τους συνεπείς φορολογουμένους που δικαιούνται να λαμβάνουν εγκαίρως τα ποσά που τους αναλογούν.
