Ισχυρό επενδυτικό αποτύπωμα με ορίζοντα το 2030 επιχειρεί να αφήσει το νέο Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΕΠΑ), το οποίο τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.
Το «πακέτο» της νέας πενταετίας φτάνει τα 16,198 δις. ευρώ συμπεριλαμβανομένης της υπερδέσμευσης σε ποσοστό 130% για την ένταξη και υλοποίηση νέων έργων, την ένταξη της πενταετούς δαπάνης έργων που χρηματοδοτούνταν με εθνικούς πόρους και βρίσκονταν ενταγμένα στο συγχρηματοδοτούμενο σκέλος του ΑΠΔΕ, καθώς και την υλοποίηση έργων που είχαν ενταχθεί στο ΕΠΑ 2021-2025 προς ωρίμανση και μεταφορά τους στη νέα προγραμματική περίοδο.
Πρόκειται ουσιαστικά για τη δεύτερη φάση του θεσμού που εισήχθη με τον νόμο 4635/2019, μέσω του οποίου οργανώνεται και χρηματοδοτείται ο εθνικός σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ).
Προτεραιότητες
Κεντρικός στόχος του ΕΠΑ 2026-2030 είναι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της ανθεκτικότητας της ελληνικής οικονομίας, με πυρήνα μια κοινωνικά δίκαιη ανάπτυξη.
Οι στρατηγικές προτεραιότητες της νέας περιόδου εστιάζουν σε τέσσερις άξονες:
- Διπλή Μετάβαση: Πράσινη και ψηφιακή ανάπτυξη που μειώνει το ενεργειακό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
- Περιφερειακή Σύγκλιση: Μείωση ανισοτήτων και ισόρροπη ανάπτυξη στην επικράτεια.
- Ανθεκτικότητα: Προσαρμογή στις κρίσεις και ενίσχυση των μηχανισμών πολιτικής προστασίας.
- Καινοτομία και Εξωστρέφεια: Στήριξη επιχειρηματικότητας, ερευνητικών δομών και εξαγωγικού προσανατολισμού.
Το πρόγραμμα διαρθρώνεται σε έξι συν έναν αναπτυξιακούς στόχους, από την κοινωνική συνοχή και τις υποδομές έως την πράσινη ανάπτυξη και την ψηφιακή αναβάθμιση του κράτους. Ειδική θέση καταλαμβάνει ο υποστηρικτικός άξονας, που στοχεύει στη βελτίωση της διοικητικής ικανότητας και της αποδοτικότητας των δημόσιων επενδύσεων.
Τα κονδύλια
Από τον συνολικό προϋπολογισμό των 12,827 δισ. ευρώ, που μπορεί να φτάσει τα 16,198 δισ. με υπερδέσμευση, περίπου 5,8 δισ. ευρώ θα διατεθούν για την ολοκλήρωση έργων της τρέχουσας περιόδου έως το 2028. Η κατανομή των νέων πόρων έχει ως εξής:
- Τομεακά Προγράμματα Ανάπτυξης (ΤΠΑ): 8,74 δισ. ευρώ (68,1%)
- Περιφερειακά Προγράμματα (ΠΠΑ): 2,5 δισ. ευρώ (19,5%)
- Ειδικά Προγράμματα Ανάπτυξης: 1,59 δισ. ευρώ (12,4%)
Τη «μερίδα του λέοντος» κατέχουν τα υπουργεία Υποδομών και Μεταφορών (20,4% του ΕΠΑ), ενώ ακολουθούν τα υπουργεία Ανάπτυξης (7,8%) και Εσωτερικών (7%). Παράλληλα, διασφαλίζεται σημαντική αυτονομία στις Περιφέρειες, ώστε να διαμορφώσουν επενδυτικά σχέδια με βάση τις τοπικές ανάγκες.
Τα Ειδικά Προγράμματα κατευθύνονται σε κρίσιμους τομείς: Φυσικές Καταστροφές (800 εκατ. ευρώ), ΣΔΙΤ (600 εκατ.) και Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση (150 εκατ. ευρώ), ενισχύοντας την ευελιξία και τη συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα.
Μέσα από το ΕΠΑ 2026 – 2030, το οικονομικό επιτελείο προσδοκά πολλαπλασιαστικά οφέλη στην πραγματική οικονομία όπως ανάπτυξη κοινωνικών υποδομών (υγεία, παιδεία, στέγαση), ενίσχυση ανθεκτικότητας και ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, δημιουργία νέων, καλύτερα αμειβόμενων θέσεων εργασίας, επιτάχυνση της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης και ενδυνάμωση των δομών πολιτικής προστασίας.
