Η Α’ Οικουμενική Σύνοδος (325 μ.Χ.) – 1700 Χρόνια Ορθοδόξου Ομολογίας
Το 2025 συμπληρώνονται 1700 χρόνια από τη σύγκληση της Πρώτης Οικουμενικής Συνόδου στη Νίκαια της Βιθυνίας. Ήταν μια στιγμή καίρια στην ιστορία της Εκκλησίας, όχι απλώς για την αντιμετώπιση μιας αίρεσης, αλλά για τη θεμελίωση της θεολογικής ταυτότητας του Χριστιανισμού, όπως βιώνεται και ομολογείται στην Ορθόδοξη Εκκλησία.
Η κρίση: Ο Άρειος και η αίρεση
Ο Άρειος, πρεσβύτερος στην Αλεξάνδρεια, δίδασκε ότι ο Υιός του Θεού είναι κτίσμα, δημιούργημα του Πατρός, και όχι ομοούσιος με Αυτόν. Η διάσημη φράση του, «Ἦν ποτε ὅτε οὐκ ἦν» (“Ήταν κάποτε που δεν υπήρχε”), αρνείται την αιώνια ύπαρξη του Λόγου. Αν ο Υιός δεν είναι αληθινός Θεός, τότε ούτε η ενανθρώπηση ούτε η σωτηρία είναι αληθινές (βλ. Ἀθανάσιος Ἀλεξανδρείας, Κατὰ Ἀρειανῶν, Α΄.4).
Η απόφανση: Ὁμοούσιος τῷ Πατρί
Οι 318 Πατέρες της Συνόδου, υπό την καθοδήγηση του Μεγάλου Κωνσταντίνου και με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, διετύπωσαν την περίφημη ομολογία:
> «Πιστεύομεν… εἰς ἕνα Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν… Θεὸν ἀληθινὸν ἐκ Θεοῦ ἀληθινοῦ, γεννηθέντα οὐ ποιηθέντα, ὁμοούσιον τῷ Πατρί…» (Πράξεις Α΄ Οικουμενικῆς Συνόδου, Νίκαια 325 μ.Χ.).
Ο όρος ὁμοούσιος δεν είναι απλώς φιλοσοφικός. Εκφράζει την εμπειρική αλήθεια της Εκκλησίας: ότι ο Υιός είναι τέλειος Θεός, ίσος με τον Πατέρα κατά την ουσία, και επομένως ικανός να θεώσει τον άνθρωπο (Ἀθανάσιος, Περὶ τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγου, 54).
Η σημασία: Οντολογική σωτηρία
Χωρίς τον ὁμοούσιον, ο Χριστός γίνεται απλός προφήτης ή υπεράνθρωπος, όχι όμως σωτήρας. Όπως διακήρυξε και ο Μέγας Αθανάσιος:
> «Τὸ γὰρ ἀκτίστῳ προσκυνεῖσθαι, τοῦ Θεοῦ ἐστιν· ἐπεὶ δὲ ὁ Χριστὸς προσκυνεῖται, ἀνάγκη Θεὸν αὐτὸν εἶναι» (Κατὰ Ἀρειανῶν, Γ΄.33).
Αυτό που διακυβεύτηκε στη Νίκαια δεν ήταν απλώς ένας ορισμός, αλλά η ίδια η υπόσταση της σωτηρίας: μόνο αν ο Χριστός είναι Θεός αληθινός, μπορεί να νικήσει τον θάνατο και να θεώσει την φύση μας.
Η επικαιρότητα: Νέοι Αρειανισμοί
Σήμερα, 1700 χρόνια μετά, η αίρεση του Αρείου επανέρχεται σε νέες μορφές: στην ηθικιστική ή ανθρωποκεντρική θεώρηση του Χριστού, στην άρνηση του μυστηρίου, στη σχετικοποίηση της δογματικής αλήθειας. Όμως η Εκκλησία συνεχίζει να διακηρύσσει:
> «Ὃς ἂν εἴπῃ ὅτι ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ἐκ κτιστῆς οὐσίας ἤ ὡς κτίσμα ἐξ οὐκ ὄντων ἐστίν, ἀνάθεμα ἔστω» (Ὅρος Πίστεως, Νίκαια 325).
Η Πίστη είναι ζωή, είναι μετοχή στην αλήθεια, όχι απλώς διανοητική αποδοχή. Η Α’ Οικουμενική Σύνοδος παραμένει μόνιμος φάρος, που καλεί τους πιστούς να βιώσουν και να ομολογήσουν το μυστήριο της Θεότητος του Χριστού.
—
Βασικές Πηγές και Παραπομπές:
1. Μέγας Ἀθανάσιος, Κατὰ Ἀρειανῶν, PG 26.
2. Μέγας Ἀθανάσιος, Περὶ τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγου, PG 25.
3. Πράξεις Πρώτης Οἰκουμενικῆς Συνόδου (Νίκαια 325), Mansi II, 663–678.
4. Ἰωάννης Δαμασκηνός, Ἔκδοσις ἀκριβὴς τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως, PG 94.
Μια προσέγγιση, του Αρχιμανδρίτου Μακαρίου Τσιμέρη.
The post Η Α’ Οικουμενική Σύνοδος (325 μ.Χ.) – 1700 Χρόνια Ορθοδόξου Ομολογίας appeared first on Ορθοδοξία News Agency.
