Η εμπορική συμφωνία που έκλεισαν ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, και η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, την Κυριακή στο γκολφ κλαμπ του Τραμπ στη Σκωτία, αποδείχθηκε εξαιρετικά μονομερής.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει τον πόνο των 15% δασμών των ΗΠΑ στις περισσότερες εξαγωγές της, ενώ ο συνασπισμός υποχρεώθηκε σε τεράστιες χρηματικές δεσμεύσεις τόσο για την εισαγωγή ενέργειας από τις ΗΠΑ όσο και για επενδύσεις στην αμερικανική οικονομία.
Ωστόσο, όπως αναφέρει σε ανάλυσή του το Politico, από τη δυναμική γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία μέχρι τον ευρωπαϊκό τομέα αεροναυπηγικής και ημιαγωγών, υπάρχουν κερδισμένοι από το πλαίσιο της συμφωνίας, η οποία ακόμη δεν έχει οριστικοποιηθεί εγγράφως.
Ενέργεια
Τι προβλέπει η συμφωνία;
Στο πλαίσιο της συμφωνίας, ο Τραμπ και η φον ντερ Λάιεν συμφώνησαν η ΕΕ να αγοράσει πετρέλαιο και υγροποιημένο φυσικό αέριο αξίας 750 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τις ΗΠΑ, ποσό που περιλαμβάνει και άλλα ενεργειακά προϊόντα όπως πυρηνικά καύσιμα. Αυτό μεταφράζεται σε 250 δισεκατομμύρια δολάρια νέων ενεργειακών αγορών ετησίως, με την επικεφαλής της Επιτροπής να υποστηρίζει ότι θα βοηθήσει στην απεξάρτηση της ΕΕ από τις ρωσικές εισαγωγές.
Ποιοι κερδίζουν, ποιοι χάνουν;
Σε θεωρητικό επίπεδο, η συμφωνία αποτελεί μεγάλη νίκη για τις αμερικανικές πετρελαϊκές και αεριοπαραγωγικές εταιρείες. Στην πράξη όμως, οι ειδικοί τη χαρακτηρίζουν μη εφικτή, καθώς θα απαιτούσε τον τριπλασιασμό των εισαγωγών ενέργειας από τις ΗΠΑ και την κατεύθυνση όλων των ενεργειακών ροών των ΗΠΑ στην ΕΕ. Ενδεικτικά, οι ενεργειακές πωλήσεις της Ρωσίας προς την ΕΕ ήταν 23 δισεκατομμύρια ευρώ πέρυσι. Επιπλέον, οι εισαγωγές ελέγχονται κυρίως από ιδιωτικές εταιρείες, κάτι που περιορίζει τις δυνατότητες επιβολής.
Αυτοκίνητα
Τι προβλέπει η συμφωνία;
Οι αμερικανικοί δασμοί σε αυτοκίνητα και ανταλλακτικά μειώνονται στο 15%, επίπεδο που ισχύει και με τη συμφωνία ΗΠΑ-Ιαπωνίας. Αντιστοίχως, η ΕΕ δεσμεύτηκε να μειώσει τους δικούς της δασμούς από 10% στο μηδέν, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο τύπου Ολόφ Γκιλ. Λεπτομέρειες παραμένουν ελάχιστες, αλλά προβλέπεται συνεργασία για την ευθυγράμμιση των προτύπων ασφαλείας, με πιθανή προσαρμογή στα αμερικανικά πρότυπα για την αυτόνομη οδήγηση.
Ποιοι κερδίζουν, ποιοι χάνουν;
Η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία θεωρεί τη συμφωνία αρνητική, επισημαίνοντας ότι διατηρεί τους υψηλότερους δασμούς σε αυτοκίνητα και ανταλλακτικά που παράγονται στο Μεξικό (25%). Ο πραγματικός χαμένος, σύμφωνα με τον Φερδινάνδο Ντούντενχόφερ, διευθυντή του Γερμανικού Κέντρου Αυτοκινητοβιομηχανίας, είναι το εργατικό δυναμικό, καθώς ενδέχεται να χαθούν έως και 70.000 θέσεις εργασίας στην Ευρώπη, λόγω μεταφοράς παραγωγής στις ΗΠΑ για να αποφευχθούν οι δασμοί.
Αεροπορία
Τι προβλέπει η συμφωνία;
Η συμφωνία «μηδέν προς μηδέν» στους δασμούς για αεροσκάφη και εξαρτήματα, που ανακοίνωσε η φον ντερ Λάιεν, αποτελεί ανακούφιση για κατασκευαστές και αεροπορικές εταιρείες, καθώς η παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα του κλάδου είναι ιδιαίτερα ευάλωτη σε εμπόδια. Μετά τη διαμάχη Airbus-Boeing που έληξε το 2021, ούτε οι ευρωπαϊκές ούτε οι αμερικανικές βιομηχανίες επιθυμούσαν νέα εμπορική σύγκρουση.
Ποιοι κερδίζουν, ποιοι χάνουν;
Αν και η Boeing είχε βραχυπρόθεσμα όφελος από τους δασμούς κατά της Airbus, οι αναλυτές τονίζουν ότι η εταιρεία θα υπέφερε περισσότερο από πιθανά αντίποινα της ΕΕ. Αεροπορικές εταιρείες των ΗΠΑ που χρησιμοποιούν Airbus, όπως η Delta Air Lines και η Spirit Airlines, θα είχαν πληγεί από δασμούς στους ευρωπαϊκούς προμηθευτές τους. Ζημιωμένες θα ήταν και εταιρείες leasing και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού.
Φαρμακευτικά προϊόντα
Τι προβλέπει η συμφωνία;
Ο Τραμπ και η φον ντερ Λάιεν διαφώνησαν ανοιχτά την Κυριακή σχετικά με το αν η συμφωνία περιλαμβάνει φαρμακευτικά προϊόντα. Η Επιτροπή διευκρίνισε ότι οι δασμοί παραμένουν στο μηδέν για την ώρα, αλλά αναμένεται επιβολή δασμού έως 15% μετά την ολοκλήρωση της αμερικανικής έρευνας στο πλαίσιο του άρθρου 232, που αφορά την εθνική ασφάλεια. Υπάρχουν κάποιες εξαιρέσεις για «ορισμένα γενόσημα», χωρίς να έχει διευκρινιστεί ποια.
Ποιοι κερδίζουν, ποιοι χάνουν;
Οι εταιρείες γενόσημων φαρμάκων αναφέρουν ότι έχουν τα περισσότερα να χάσουν λόγω μικρών κερδών, ακόμη και αν οι δασμοί είναι πολύ χαμηλότεροι από το 200% που είχε απειλήσει ο Τραμπ. Ο κλάδος «Φάρμακα για την Ευρώπη» ζητά διεύρυνση της λίστας φαρμάκων χωρίς δασμούς. Η Merck χαιρέτισε τη συμφωνία, ενώ στην Ιρλανδία, όπου ο φαρμακευτικός κλάδος είναι μεγάλος, η επιχειρηματική ένωση Ibec έκανε λόγο για «παραίτηση» της Ευρώπης.
Τεχνολογία
Τι προβλέπει η συμφωνία;
Η συμφωνία περιλαμβάνει μηδενικούς δασμούς στα μηχανήματα κατασκευής ημιαγωγών. Η φον ντερ Λάιεν τόνισε πως η ΕΕ παραμένει σημαντικός αγοραστής αμερικανικών τσιπ τεχνητής νοημοσύνης, που θα τροφοδοτήσουν τα «γιγαεργοστάσια» της Ευρώπης και θα διατηρήσουν την τεχνολογική υπεροχή των ΗΠΑ.
Ποιοι κερδίζουν, ποιοι χάνουν;
Η συμφωνία θεωρήθηκε κέρδος για την ολλανδική εταιρεία ASML, κορυφαίο κατασκευαστή μηχανών εκτύπωσης τσιπ, η μετοχή της οποίας ανέβηκε 4% μετά τη συμφωνία. Ωστόσο, η δέσμευση της ΕΕ να αγοράζει αμερικανικά AI chips είναι πλήγμα για όσους επιθυμούν μεγαλύτερη τεχνολογική αυτονομία στην Ευρώπη.
Ψηφιακός Κανονισμός
Τι προβλέπει η συμφωνία;
Δεν προβλέπεται τίποτα σχετικά με ψηφιακή ρύθμιση ή ψηφιακούς φόρους. Η Επιτροπή απάντησε στις πιέσεις των ΗΠΑ και διατήρησε την αυτονομία της στο θέμα, με τον ανώτερο αξιωματούχο της ΕΕ να υπογραμμίζει ότι η υπεράσπιση αυτή δεν έχει λάβει την πρέπουσα προσοχή.
Ποιοι κερδίζουν, ποιοι χάνουν;
Το ψηφιακό πλαίσιο της ΕΕ, ειδικά οι κανονισμοί Digital Markets Act και Digital Services Act, παραμένει άθικτο παρά τις πιέσεις από μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας όπως η Meta και η Apple. Το τεχνολογικό λόμπι Computer & Communications Industry Association ανέφερε ότι οι κανόνες της ΕΕ κοστίζουν στις εταιρείες 97,6 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.
Άμυνα
Τι προβλέπει η συμφωνία;
Ο Τραμπ διαφήμισε αγορές «τεράστιων ποσοτήτων» αμερικανικού στρατιωτικού υλικού, αλλά αξιωματούχοι της ΕΕ διευκρίνισαν ότι η προμήθεια όπλων δεν ήταν μέρος των διαπραγματεύσεων και δεν περιλαμβάνεται στις χρηματικές δεσμεύσεις.
Ποιοι κερδίζουν, ποιοι χάνουν;
Η αμυντική βιομηχανία των ΗΠΑ δεν έχει εγγυημένη νίκη, αλλά ίσως ωφεληθεί από την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών στην Ευρώπη, που ενθαρρύνονται από το ΝΑΤΟ. Αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει ανησυχίες στους ευρωπαϊκούς αμυντικούς ομίλους.
Χάλυβας
Τι προβλέπει η συμφωνία;
Φαίνεται πως επιστρέφουν οι ποσοστώσεις παρόμοιες με αυτές της διοίκησης Μπάιντεν, ενώ ο δασμός 50% θα παραμείνει πιθανότατα σε ισχύ. Οι λεπτομέρειες των ποσοστώσεων δεν έχουν διαπραγματευτεί ακόμα πλήρως. Θα εξεταστεί η προστασία των αγορών από την πλεονάζουσα παραγωγή χαλυβουργίας της Κίνας και άλλων χωρών.
Ποιοι κερδίζουν, ποιοι χάνουν;
Εάν η ευρωπαϊκή βιομηχανία χάλυβα καταφέρει να εξάγει ειδικά προϊόντα στις ΗΠΑ, θα προτιμήσει αυτό από τον γενικό δασμό 50%. Ο πραγματικός χαμένος ίσως είναι η Κίνα, αν ΗΠΑ και ΕΕ δημιουργήσουν «τοίχο» προστασίας της αγοράς τους.
Τρόφιμα και Ποτά
Τι προβλέπει η συμφωνία;
Ορισμένα αγροτικά προϊόντα θα μπορούσαν να απολαμβάνουν μηδενικούς δασμούς, αλλά δεν έχουν καθοριστεί συγκεκριμένα αγαθά. Πρόσφατες δηλώσεις αναφέρουν ότι η ΕΕ θα μειώσει δασμούς σε «μη ευαίσθητα» προϊόντα, ενώ τα «ευαίσθητα» θα διατηρήσουν τους υφιστάμενους δασμούς.
Ποιοι κερδίζουν, ποιοι χάνουν;
Προβλέπεται ευκολότερη πρόσβαση για αμερικανικά καρύδια, ζωοτροφές και βίσονες, ενώ το αμερικανικό βόειο κρέας θα παραμείνει επιβαρυμένο με δασμούς. Οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται για το πλήρες φάσμα αγροτικών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων αποσταγμάτων και κρασιών.
Επενδύσεις
Τι προβλέπει η συμφωνία;
Η ΕΕ δεσμεύτηκε για επιπλέον επενδύσεις ύψους 600 δισεκατομμυρίων δολαρίων στις ΗΠΑ. Ωστόσο, πρόκειται περισσότερο για τυπική δήλωση παρά ουσιαστική παραχώρηση, καθώς οι επενδύσεις θα προέλθουν αποκλειστικά από τον ιδιωτικό τομέα.
Ποιοι κερδίζουν, ποιοι χάνουν;
Οι πρόσθετες επενδύσεις αναμένεται να ενισχύσουν την αμερικανική οικονομία, αλλά δεν είναι σαφές αν αυτό θα γίνει εις βάρος της ευρωπαϊκής ανάπτυξης.
